Powieść Heleny Mniszkówny powstała w 1909 roku. „Trędowata” to najsłynniejszy polski melodramat i absolutny bestseller literatury międzywojennej.
Akcja rozgrywa się XIX wieku, w świecie balów, pałaców, egzaltowanych dam i wszechobecnej aury arystokracji. Jednocześnie jest to świat intryg i arystokratycznych konwenansów. Czy w takiej rzeczywistości mezalians, jakim jest miłość ubogiej guwernantki Stefani Rudeckiej i zamożnego ordynata Waldemara Michorowskiego ma szanse przetrwania?
Powieść doczekała się ekranizacji jeszcze przed wojną, do dziś jest niezwykle poczytna natomiast odtwórcy głównych postaci - Elżbieta Starostecka i Leszek Teleszyński w trzeciej ekranizacji powieści z 1976 w reżyserii Jerzego Hoffmana, stworzyli role, które na stałe wpisały się do klasyki polskiego filmu.
„Legenda autorki „Trędowatej” nie ma równej sobie w naszej literaturze”. Barbara Wachowicz ( "Ty i Ja" –fragmenty, Maj 1971 )